Hepimiz hayatımızın çeşitli noktalarında utanç yaşarız. Peki ayıp nedir ve utancın sebepleri nelerdir? Utanç, özellikle kendinizden utanıyorsanız, duygusal olarak sakatlayıcı bir deneyim olabilir. Bu nedenle, duygularınızla çok daha iyi başa çıkabilmeniz için utanç veya utanç tetikleyicilerinin nedenlerini bilmek önemlidir.
ANAHTAR NOKTALARI
Suçluluk, utanç profilinin bir parçasıdır, ancak tamamı değildir.
Utanç, ahlaki kodları korur, ancak ahlaki değerler oldukça özneldir.
Kontrol etmek, kontrol altına almak ve eğitmek için bir araç olarak kullanıldığında, utanç toksik ve kronik hale gelebilir.
Utanç bizi uzun süreli eylemsizliğe sürükleyebilir: Utanç verici bir şey yapma riskini almaktansa hiçbir şey yapmamanın daha iyi olduğunu düşünüyoruz.
Utanç, aşağılık olarak gördüğümüz, ancak yaptığımız, söylediğimiz, düşündüğümüz, arzuladığımız, olduğumuz veya olmaya devam ettiğimiz şeyler hakkında öfkeli bir soğuk ter dökme korkusudur.
Utanç, içimizde kaynayan, şişen ve konuşulmayı reddeden, yüzüne yumruk atan bir duygu kokteylidir.
Utanç, mülayim bir utanç değildir. Utanç öyledir ki; canımızın istediği şey yerine bize çorba sipariş ettirir. Utanç, sosyal medya yazışmalarındaki iri gözlü utanma emojileri değildir. Utanma bunlardan çok daha fazlasıdır.
Utanç, kuralları çiğnediğimize, zarar verdiğimize ve/veya kabul edilemez olduğumuza, cezayı hak ettiğimize inanmanın verdiği ağır bir darbedir.
Bu ceza başkalarından veya kişinin kendisinden gelebilir ve nihai şeklini alabilir: Araştırmalar, bazılarında utanç duygularının intihar riskini artırdığını gösteriyor.
Esas olarak utanç, reddedilme, aşağılanma, kabul edilemezlik, istenmeyen olma veya iyi bir dünyada kötü olma korkusudur.
Charles Darwin kızarma üzerine çalıştı . Başkalarının gerçek ya da hayali bakışları altındaki "öz-dikkat" durumlarından kaynaklandığını belirterek, bu kutanöz kırmızı bayrağın tüm ifadelerin en tuhafı" olduğuna karar verdi.
Yine de kızarma evrimseldir. Çok yazık. Muhtemelen medeniyetleri şekillendirmiştir: Hırsızlık için cehennemde yanma korkusu hırsızlığı azaltır. Halkın içinde sarhoşluktan dolayı dayak yeme ve küfür hatta şiddet yağmuruna tutulma korkusu, toplum içinde sarhoşluğu azaltır. Ama ne kadar yeterli? Ve kim karar verir?
Diğerleri bizi kontrol altına almak veya eğitmek için kullandığında, çoğumuz genç yaşta utançla karşılaştık. Oyun parklarımızın, yataklarımızın ve masalarımızın üzerine parıldayan sarkaçlar gibi utanç astılar ve onu arkadaşlık, yemek ve et gibi temel şeylere aşıladılar.
Başka bir şey deneyimleme iznimizi iptal ederek "Yazıklar olsun" diye bağırdılar veya fısıldadılar .
"Ayıp sana" neşe ve tatmini dehşete ve pişmanlığa dönüştürür.
"Yazıklar olsun” her dürtümüzün bizi üzmesine neden olur.
"Yazıklar olsun" şu anlama gelir: Ha ha, rahatlayabileceğini mi düşünüyorsun?
"Utan!" şu anlama gelir: Henüz kendinden nefret etmedin mi?
Utanarak kendimizi teselli, merhamet ya da kucaklaşma konusunda yetersiz düşünerek izole ederiz. Utanç verici olan dikenli tel örgüyü dikkatli bir şekilde çözmemiz için içeride çok fazla şey oluyor.
Ama zehirli iplerini birer birer keşfederek onu çözmeliyiz.
Utanmanın 5 Nedeni
1. Pişmanlık
Utanarak, keşke her şey daha farklı gitseydi, sussaydık, konuşsaydık, daha zeki, daha ince, daha güçlü, daha kibar olsaydık ya da hiç doğmamış olsaydık. 2007 yazını silebilir miyim? Ya o mesajı?
2. Suçluluk
Farklı beyin bölgelerini etkileyen suçluluk ve utanç ayrı duygular olarak kabul edilir: yanlış yapma duygusu olarak suçluluk, kötü olma duygusu olarak utanç - boyumuz gibi kontrol edemediğimiz şekillerde bile. Ancak bu iki duygu kesişir. Suçluluk utanca neden olur ve utanç suçu besler.
3. Kendinden nefret etme
Utanç neredeyse kendinden nefret etmekle eşanlamlıdır - kabul edilemez, sevilmez, düzeltilemez olma ve başkalarının aynı fikirde olması gerektiğine inanma ezici, yürek burkan bir duygu. Utanmak, var olmaktan acı verici bir şekilde utanmak demektir.
4. Tiksinti
Utancın sosyal hiyerarşileri sürdürmek için evrimleştiği söylenirken, iğrenmenin insanların hastalıklardan kaçınmasına yardımcı olmak için evrimleştiği söylenir. Ancak kendine odaklanan tiksinti, utançtır - yeme bozukluklarına ve kendine zarar vermeye neden olan türden.
5. Korku
Utanarak, maruz kalmaktan, suçlamaktan ve cezalandırılmaktan korkarız. Bizi utandıran bu eylemleri, düşünceleri veya nitelikleri silemeyeceğimizden korkarak, kaçamayacağımız tek saatli bombadan, kendimizden korkarak bataklıkta yaşarız.
Ne zaman utanç duysak, onun patlamasında dimdik durmaya ve kaynağının izini sürmeye çalışalım. “Yazıklar olsun” sözünü kimin sesinden duyuyoruz? Bunlar toplumun veya bireylerin gerçek veya hayali sesleri mi yoksa bizim mi? Bu sesler bağnaz, küfürlü, keyfi, modası geçmiş, zalim olabilir mi?
Ne olmamız ve ne olmamamız gerektiğini haykıran tarih, kolektif travmadan başka sesler olamazlar mı?
Şu yazıyı da okumanızı tavsiye ederim >> Sağlıklı Utanç ve Zehirli Utanç: Bununla Nasıl Yaşarız?
תגובות