Ebeveynler ve çocuklar her zaman net sınırlara sahip olmalıdır - ebeveynler çocuklarını ve ihtiyaçlarını koruyacak, rehberlik edecek ve ilgilenecek ve çocuklar büyümelerine, gelişmelerine ve odaklanmalarına odaklanacaktır. Peki çizgiler bulanıklaştığında veya roller tersine döndüğünde ne olur? Ebeveynleştirme; işte olan bu.
Ebeveynleştirmenin bir çocuğun ruhu ve duygusal gelişimi üzerinde çeşitli olumsuz etkileri olabilir. Ebeveynleştirilen çocuklar, hayatlarının geri kalanında sonraki etkilerle uğraşırlar ve görünüşe göre işlevsiz çocukluklarından kurtulup asla devam edemezler. Sorumlu ve olgun bir çocuk olmak iyi bir şeydir, ancak ebeveyn rolünü üstlenmek zorunda olmaları asla yapmaları gereken bir şey değildir.
Peki, ebeveynlik nedir ve neye benziyor? Hadi bulalım!
Ebeveynleştirme Nedir?
Ebeveynleştirme, ebeveyn ve çocuğun rolleri tersine döndüğünde gerçekleşir, yani çocuk, çocuk olmak yerine ebeveynlerinin ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır . Ebeveynin ihtiyaç ve taleplerini karşılamak için istismar edildiğinden, çocuğun ihtiyaçları ikincil ve hatta bazen isteğe bağlı hale gelir.
Çocuğun anne ve babasından ne istediği ve ihtiyaçları önemli olmaktan çıkar ve giderek daha fazla ihmal edilir. Henüz bir çocuk olmalarına rağmen, duygusal ve psikolojik olarak buna hazır olmasalar da ebeveyn rolünü üstlenmişler ve yetişkinlere yönelik pek çok sorumluluğu da üstlenmişlerdir.
Tüm bu deneyimler ve koşullar onları ebeveynlik travması ile baş başa bırakır ve ebeveynleri vefat ettikten sonra bile parçalanmış ve yorgun ruhlarının parçalarını toplamaya terk edilirler.
Ebeveynleştirmenin İşaretleri
Aşağıdakiler, çocukken ebeveynleştirildiğinize dair işaretlerdir ve bunları bilmek, onu daha iyi anlamanıza ve uzun vadede bununla sağlıklı bir şekilde başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Olgun ve çevrenizdeki herkese karşı sorumlu olmanız gerektiğini bilerek büyüdünüz.
Çok küçük yaşlardan itibaren yardım istememeniz ve her şeyi kendi başınıza yapmanız gerektiğine ikna oldunuz.
Çocuk olmanın ne demek olduğunu asla bilemediniz.
Çabalarınız asla kabul edilmedi veya takdir edilmedi.
Sık sık başkaları tarafından "yaşına göre çok sorumlu ve olgun" olduğunuz için iltifat aldınız.
Ebeveyninizin sizin sorunlarınızla ilgilenmesi yerine her zaman ilgilenmeye çalışan sizdiniz.
Her çatışmada arabulucu olmak zorunda olduğunuzu hissettiniz.
Çocukken depresyon ve kaygı yaşadınız.
Duygusal olarak olgunlaşmamış ve bencil ebeveynleriniz vardı.
Kendiniz ve kardeşleriniz için yemek pişirmek zorundaydınız, aksi takdirde yiyecek hiçbir şeyiniz olmazdı.
Küçük kardeşleriniz için Veli-Öğretmen toplantılarına katılmak zorunda olan daima sizdiniz, anne babanız değil.
Ailenizi üzmemek için birçok duygunuzu, düşüncenizi ve hislerinizi bastırdınız.
Diğer insanlara güvenmekte zorlanıyorsunuz ve son derece özgüvenli olmaya inanıyorsunuz.
Bunun için kendi mutluluğunuzu feda etmeniz gerektiği anlamına gelse bile, bakıcı ve sağlayıcı olma hissini seviyorsunuz.
Empati ile dolusunuz ve başkalarıyla kolayca bağlantı kurabilir ve onların acısını anlayabilirsiniz.
Ebeveynleştirme Türleri Nelerdir?
İki tür ebeveynleştirme vardır - duygusal ve araçsal. Ancak bazen aynı anda da oluşabilirler. Normal bir çocuk-ebeveyn ilişkisinde, sevgi, anlayış, rehberlik ve şefkat şeklinde duygusal desteğin yanı sıra yiyecek, barınma, eğitim ve finansal güvenlik gibi araçsal desteği sağlaması gereken ebeveyndir.
Ancak ebeveynleştirme durumunda, bunların hiçbiri çocuklar tarafından yaşanmaz ve roller tersine döndüğünde böyle görünür.
Duygusal Ebeveynleştirme
Duygusal ebeveynleştirme, bir çocuk ebeveynlerinin duygusal ihtiyaçlarını karşılamaya zorlandığında gerçekleşir ve eğer bunu yapmazlarsa, utanırlar ve bu konuda kendilerini suçlu hissettirirler. Bir ailede birden fazla çocuk olması durumunda, ebeveynleştirilmiş çocuk çoğu zaman diğerleri arasında en şefkatli, duyarlı, savunmasız ve hassas olur.
Bu tür ebeveynleştirme, ikisi arasında en zarar verici olanıdır ve bir çocuk için duygusal ebeveynlik travması gibi geniş kapsamlı olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Duygusal ebeveynleştirmenin bazı örnekleri aşağıdaki gibidir:
Bir ebeveynin diğerini sürekli eleştirmesine ve onlardan şikayet etmesine katlanmak zorundasınız.
Sırlarını saklamak zorundasınız.
Her zaman yetişkinlere yönelik tartışmaların ve sorunların bir parçası olmaya yönlendiriliyorsunuz.
İster anneniz ister babanız, onlar yokken ebeveyninizin rolünü üstleniyorsunuz.
Anlaşmazlıklar ve çatışmalar durumunda, her zaman ebeveynleriniz arasında arabulucu olarak hareket etmelisiniz.
Karşılaştıkları sorunlar ne olursa olsun, ebeveyniniz/ebeveynleriniz tarafından sizden tavsiye ve rehberlik istenmektedir.
Ebeveyninizin en büyük ve muhtemelen tek sırdaşı sizsiniz.
Araçsal Ebeveynleştirme
Araçsal ebeveynleştirme, bir çocuk doğrudan veya dolaylı olarak, normalde ebeveynleri için öngörülen, yaşına uygun olmayan sorumluluklar ve ev işleri yapmaya zorlandığında gerçekleşir. Bu tür sorumluluklar asla bir çocuğun sorumluluğunda olmamalıdır çünkü bu onların yetenek ve kavrayışlarından çok daha ileri düzeydedir.
Bir çocuğu küçük yaştan itibaren sorumlu tutmaya çalışmak normal olsa da, ebeveynlik sorumluluklarından vazgeçmek hiçbir evrende doğru değildir. Bir çocuk, çok küçük yaşlardan itibaren önemli, yetişkin sorumluluklarını üstlenmek zorunda kaldığında, kendilerine ve çevrelerine yalnızca kendisinin bakabileceği ve ilgilenilmeyi hak etmedikleri anlatısını içselleştirir.
Araçsal ebeveynleştirmenin bazı örnekleri aşağıdaki gibidir:
Kendinizi ve kardeşlerinizi doktora götürmekle yükümlüsünüz.
Ev faturaları, sağlık faturaları veya kardeşlerinizin eğitim faturaları olsun, her şeyin faturasını siz ödüyorsunuz.
Ebeveyninizin fiziksel, duygusal, zihinsel ve psikolojik ihtiyaçları ile ilgilenmelisiniz.
Ebeveyniniz bir bağımlı ise ebeveyn rolünü üstlenmelisiniz.
Hasta ebeveynlerinize ve kardeşlerinize bakmakla yükümlü olan daima sizsiniz.
Yemek yapmak, temizlik yapmak, faturaları ödemek, kardeşlerinizi okula bırakmak, market alışverişi yapmak gibi neredeyse tüm önemli ev işlerini siz yapıyorsunuz.
Omuzlarınızda yaşınıza hiç uygun olmayan sorumluluklar var.
Ebeveynleştirmenin Etkileri
Ebeveynleştirmenin bir çocuğun zihni, güveni ve mutluluğu üzerinde pek çok olumsuz etkisi olabilir. Sağlıklı ebeveyn sevgisi ve şefkati yaşamadığınızda, normal ailelerin çocuklarına kıyasla dünyayı çok daha farklı ve çarpık bir şekilde görerek büyürsünüz.
Peki, ebeveynleştirmenin etkileri nelerdir?
1. Hayatı asla çocukken deneyimlemediniz
Bu, ebeveynleştirmenin en kötü ve en üzücü yan etkilerinden biridir. Çok küçük yaşlardan itibaren bir yetişkin gibi davranmak zorunda olduğunuz için, hiçbir kaygı ve sorumluluk duymadan hayatın tadını bir çocuk olarak çıkarabileceğiniz mutlu bir çocukluktan mahrum kaldınız. Her şeyle ve herkesle ilgilenme sürecinde, kendinizi ve çocuksu masumiyetinizi hayatın çok erken dönemlerinde kaybettiniz.
Bunun etkisi yetişkinliğinizde de görülebilir. Spontane olmayı, diğer insanlara güvenmeyi, onlara güvenmeyi ya da öylece salıvermeyi zor buluyorsunuz. Olgun ve kibar olmaya o kadar alıştınız ki, bazen vazgeçmek sizin için zor.
2. Kendi ihtiyaçlarınızı gereksiz, önemsiz ve yük olarak görürsünüz
Çok küçük yaşlardan itibaren, ne istediğinizi ve neye ihtiyaç duyduğunuzun hiç önemli olmadığı anlatısını içselleştirdiniz ve işlevsiz ebeveynleriniz bile bu duyguya katkıda bulunmuş olabilir. Başkalarının ihtiyaçlarına karşı duyarlısınız ve asla kendi ihtiyaçlarınıza karşı duyarlı değilsiniz. Anne babanızın iyiliği için kendi mutluluğunuzdan ödün vermekte hiçbir probleminiz yok. Bu, normal ilişkiler söz konusu olduğunda yapılacak asil bir şey olabilir, ancak işlevsiz ebeveynleriniz varsa değil.
3. Duygularınızı çok fazla bastırıyorsunuz
Küçük yaşlardan itibaren duygularını açmamaya o kadar alıştınız ki, sevdiğiniz insanların önünde savunmasız olmanın nasıl bir his olduğunu bilmiyorsunuz. Ebeveynleriniz yardım ve destek için her zaman size güvendiğinden, duygularınızı kalbinizin derinliklerine itersiniz.
Öfkenizi, acınızı, üzüntünüzü, kırgınlığınızı, umutlarınızı, hayallerinizi gömme konusunda uzmanlaştınız ve yetişkin olduktan sonra bile tüm duygularınızla nasıl başa çıkacağınız konusunda hiçbir fikriniz yok. Çoğu zaman, bunun gibi duygusal bastırma, psikolojik ve zihinsel bozukluklara, duygusal patlamalara ve hatta kronik hastalıklara yol açar.
4. Değerinizi başarılarınıza ve zaferlerinize göre yargılarsınız
Sadece sizi düşünen, hayatta bir şeyler başardığınızda sizi öven ebeveynleriniz olduysa, o zaman öz değerinizi ve öz saygınızı yalnızca başarılarınıza bağlamanız doğaldır. Başarısızlığın asla bir seçenek olmadığına ve mükemmeliyetçiliğin gidilecek yol olduğuna inanırsınız.
Bir noktadan sonra, bunun gibi bir düşünce süreci size, zihinsel ve duygusal sağlığınıza zarar verir. Ayrıca, her zaman insanların onayını arayan, insanları memnun eden biri de olabilirsiniz. Başka bir deyişle, değerinizi diğer insanlar için ne ve ne kadar yapabileceğinize ve ne kadar yararlı olduğunuza göre yargılarsınız.
Ebeveynleşmeden Nasıl Kurtulunur?
Ebeveynleştirme döngüsünden çıkmaya çalışıyorsanız, bu hatırlatmalar ve ipuçları bunu yapmanıza yardımcı olabilir.
İçinizdeki çocukla yeniden bağlantı kurmaya çalışın.
Başkalarıyla sağlıklı kişisel ve duygusal sınırlar koymayı öğrenin.
Duygularınızın, düşüncelerinizin, ihtiyaçlarınızın ve mutluluğunuzun da önemli olduğunu bilin ve anlayın.
Kendinizi ailenin tek bakıcısı ve barış koruyucusu olarak görmeyi bırakın.
Öz bakım ve öz şefkat uygulayın.
Gerçekten destekleyici ve anlamlı ilişkiler yaratmaya odaklanın.
Kim olduğunuzu kabul edin ve özgün benliğinizi sevin.
Başkalarının mutluluğunun sizin sorumluluğunuz olmadığını kabul edin ve içselleştirin.
Uzun yıllardır taşıdığınız utanç ve suçluluk duygusunu bırakmaya çalışın.
Ailenizin size öğretemediklerini kendinize öğretin.
Destek için diğer insanlara güvenmenin ve onlara yaslanmanın sorun olmadığını bilin.
Başarılarınızdan ve başarılarınızdan daha fazlası olduğunuzu bilin.
Sahip olduklarınızla yapabileceğinizin en iyisini yaptığınızı her zaman hatırlayın.
Çocukluğunuz zor ve işlevsiz bir geçmiş olabilir, ama artık bitti ve iyileşip yolunuza devam etmenize izniniz var.
En önemlisi, geçmişinizden sorumlu olmayabilirsiniz, ancak bugününüzden ve geleceğinizden siz sorumlusunuz.
Ebeveynleşmeyi deneyimlemek ve bundan kurtulmaya çalışmak kolay bir yolculuk değil. Ancak bu, hayatınızın geri kalanını suçlu, utanç verici, yorgun ve mutluluktan yoksun hissederek yaşayacağınız anlamına mı geliyor? Bu soruya vereceğiniz yanıt, hayatınızın gidişatını ve en önemlisi mutluluğunuzu belirleyecek.
Comments